Przesłuchanie podejrzanego – kontrowersyjny poradnik

Jakiś czas temu trafiłem na niezwykle ciekawy tekst opisujący kontrowersyjny poradnik znaleziony przez izraelską policję przy religijnym Żydzie nazwiskiem Jakobson, którego chciano aresztować.

Poradnik ten okazał się zestawem wskazówek wręczanych agentom wywiadu na wypadek zatrzymania i przesłuchania, a ich treść dotyczyła tego jak powinni zachowywać się w kontaktach z policją i prokuraturą.

Wiele z tych wskazówek wartych jest poznania, nawet gdy nie jesteś podejrzanym i zakładasz, że nigdy się nim nie staniesz.

Jeśli jednak stało się inaczej, a jako podejrzany zdecydowałeś się na składanie wyjaśnień to bezwzględnie powinieneś je znać i o nich pamiętać.

Oczywiście jako podejrzanemu przysługuje Ci zawsze prawo odmowy składania wyjaśnień i odpowiedzi na jakiekolwiek pytania. 

Masz prawo milczeć bez podania przyczyny, a nikt nie może Ci tylko z tego powodu czynić zarzutów, czy też twierdzić, że milczenie jest faktycznym przyznaniem się do winy.

Pamiętaj, że to co powiesz może Ci pomóc, ale równie dobrze może świadczyć na Twoją niekorzyść

Z tego właśnie powodu kwestia, czy i kiedy w ogóle podejrzany powinien składać wyjaśnienia jest bardzo złożona.

Należy oczywiście pamiętać, że zdecydowana większość podejrzanych znajduje się na takim przesłuchaniu pierwszy raz w życiu, co sprawia, że przesłuchujący już na wstępie ma nad nim przewagę.

Dlatego chciałem przedstawić Ci trzy ze wspomnianych wcześniej wskazówek zawartych w tym kontrowersyjnym poradniku, na wypadek, gdy jako podejrzany zdecydowałeś się na składanie wyjaśnień na policji lub w prokuraturze.

Po pierwsze, gdy jesteś przesłuchiwany mów tylko i wyłącznie o faktach oraz pokazywanych dokumentach, do tego po uprzednim przemyśleniu tego co chcesz powiedzieć. 

Pamiętaj, że lepiej powiedzieć mniej niż zbyt wiele. 

Dodatkowo musisz wiedzieć, że nieprzyznanie się do zarzutów nie może wpływać z zasady negatywnie na Twoją sytuację.

Pamiętaj także, żeby odpowiadać ściśle na zadawane pytania, nie wyjaśniać w kwestiach, o które nie jesteś pytany czy wreszcie, żeby nie prowadzić nieprotokołowanych rozmów na istotne tematy związane z przedstawianymi Ci zarzutami.

Po drugie, domagaj się dokładnego notowania Twoich wypowiedzi oraz sprawdzaj, czy zostały właściwie zaprotokołowane przy podpisywaniu protokołu.

Podczas przesłuchania Twoje wypowiedzi są zapisywane w protokole, co powoduje, że masz prawo żądać, aby zostało w nim zamieszczone wszystko co wyjaśniłeś a ponadto, aby zapisano to z pełną dokładnością.

Każde słowo się liczy. Zawsze masz prawo żądać poprawek i uzupełnień w treści protokołu.

Musisz pamiętać, że te właśnie zaprotokołowane wyjaśnienia będą później odczytywane przed Sądem oraz porównywane ze składanymi ponownie przez Ciebie wyjaśnieniami, a nawet drobne nieścisłości mogą mieć wówczas znaczenie.

Dodatkowo powinieneś pamiętać o tym, żeby poprosić o protokołowanie przez przesłuchującego wszystkich zadawanych Ci pytań.

Z praktyki wiem, że to niezwykle rzadkie, a przecież często treść odpowiedzi zależy właśnie od treści pytania, a jego brak w protokole nie pozwala na ustalenie kontekstu odpowiedzi oraz wskazanie, dlaczego była ona taka, a nie inna.

Po trzecie, jeżeli wyjaśniasz to nie masz obowiązku pomagać policji i prokuraturze w zbieraniu dowodów przeciwko sobie.

W wielu sytuacjach to sami podejrzani dostarczają dowodów, które następnie ich obciążają

Podejrzany powinien stosować zasadę ograniczonego zaufania, pamiętając o tym, że przesłuchujący często stara się sprawiać wrażenie, że wszystko wie.

Celem przesłuchania jak twierdzi przesłuchujący nie jest zdobycie informacji, bo on już wszystko wie, a jedynie ich potwierdzenie lub sprawdzenie chęci współpracy i wiarygodności podejrzanego.

Tymczasem często prawdziwym celem jest właśnie zdobycie informacji od podejrzanego albo potwierdzenie przypuszczeń i założeń przesłuchującego, czyli zebranie dowodów obciążających.

Niektórzy przesłuchujący próbują okazywać Ci zrozumienie czy współczucie albo umniejszać Twoją winę, ale powinieneś pamiętać, że jest to jedynie taktyka mająca na celu uzyskanie przyznania się do winy lub złożenie obciążających wyjaśnień. 

Wtedy, gdy czujesz się niewinny może Ci się wydawać, że zasady domniemania niewinności i rozstrzygania wszelkich wątpliwości na korzyść oskarżonego są zupełnie wystarczające, a Twoje problemy powinny się szybko i korzystnie wyjaśnić. 

Tak jednak zwykle nie jest, zwłaszcza w sytuacji postawienia Ci zarzutów, które przecież zdaniem policji i prokuratury mają swoje podstawy.

Pamiętaj także, że jak wynika ze statystyk Prokuratury Krajowej za lata 2016-2017 aż 98,1% aktów oskarżenia w Polsce kończy się prawomocnym skazaniem oskarżonego.

Dlatego nie możesz nigdy zapominać, że to co powiesz, albo czego nie powiesz oraz to co ostatecznie znajdzie w podpisanym przez Ciebie protokole przesłuchania ma znaczenie dla rozstrzygnięcia Twojej sprawy.

Piotr Przedpełski
adwokat

Zdjęcie: Deleece Cook

***

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTKI – CZY MUSI BYĆ PODPISANE DO DNIA 31 MARCA?

Przepis art. 49 ust. 1 ustawy o rachunkowości stanowi, że w przypadku spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, a także spółek jawnych i komandytowych, których wszystkimi wspólnikami, ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność, są spółki kapitałowe [Czytaj dalej…]